Cơ chế hoạt động của thuốc đích EGFR
Nhiều bệnh nhân hỏi bác sĩ về cơ chế hoạt động của thuốc đích, tại sao người có đột biến EGFR thì dùng thuốc đích có tác dụng? Nói cơ chế khoa học thì rất khó hiểu, bác sĩ xin minh họa trường hợp thực tế cho mọi người dễ tưởng tượng hơn nhé.
– EGFR (Epidermal Growth Factor Receptor) hay được gọi là thụ thể yếu tố tăng trưởng biểu bì, là một protein xuyên màng, có một đầu nằm ngoài tế bào, có phần gắn với yếu tố tăng trưởng biểu bì (EGF); một đầu nằm trong tế bào, có vùng có hoạt tính tính Tyrosine kinase, có điểm gắn với ATP.
– Nó được ví như cửa của rạp chiếu phim (EGFR là cánh cửa, bộ phận ngoại bào như chiếc quẹt vé tự động, còn bộ phận nội bào giống như người soát vé) . Ngoài giờ chiếu phim thì cảnh cửa này đóng lại, không cho khán giả qua lại. Khi sắp đến giờ chiếu phim, khán giả đưa vé quẹt vào hệ thống quét vé tự động, lúc này sẽ có tín hiệu cho cánh cửa mở ra. Khi qua cánh cổng, bộ phận soát vé phía trong kiểm tra xem vé có hợp lệ không.
– Nếu người soát vé này liêm khiết, giống như cơ thể không có đột biến EGFR, họ chỉ cho người có vé hợp lệ vào, điều này giúp cho hoạt động của rạp chiếu phim diễn ra bình thường, không bị quá tải. Tuy nhiên khi người soát vé tham ô, tham nhũng, giống như trường hợp bệnh nhân có đột biến EGFR, khán giải đưa tiền cho người soát vé này, giống như ATP gắn vào vị trí Tyrosine Kinase ở phần nội bào của phân tử EGFR, họ có thể cho tất cả khán giả có vé giả vào cửa. Điều này làm cho rạp chiếu phim bị quá tải, không hoạt động được, giống như tế bào ung thư sinh sôi nảy nở không chịu sự kiểm soát của có thể.
– Thuốc đích (EGFR TKIs = thuốc ức chế Tyrosine kynase của thụ thể thể yếu tố phát triển biểu bì) giống như người công an, khóa tay những người soát vé tha hóa này, niêm phong cổng rạp, giống như ATP không gắn được vào vùng vị trí Tyrosine Kinase, điều này làm cho cả khán giả có cả vé thật và giả đều không được vào rạp chiếu phim, từ đó rạp ngừng hoạt động hay tế bào ung thư chết đi.
– Còn cơ chế kháng thuốc chính là cách tế bào ung thư tìm cách mở các cánh cổng khác, xin được đề cập vào bài viết sau.
BS. Trịnh Thế Cường
✽✽✽✽✽✽