Trị kháng thuốc đích thế hệ 3. Thêm một lần xát muối
1. Tối qua mình và một em trai có Mẹ đang điều trị ung thư phổi bằng đích 3 có nói chuyện. Em ấy có thắc mắc là tại sao mình ít viết bài về trị kháng thuốc đích thế? Mình có trả lời rằng đó là tri thức riêng, của riêng mỗi người, không thể public. Bài toán trị kháng thuốc đích cực kỳ khó, bức tranh trị kháng thuốc đích vô cùng lớn. Nó sẽ thay đổi tuỳ theo con đường đi từ đầu của mỗi bệnh nhân, nó mang nặng tính cá thể hoá. Vì vậy, nó yêu cầu cuộc nói chuyện trao đổi 1 – 1 chứ không thể rập khuôn cho tất cả được.
Chiến lược trị bệnh mới là tri thức. Còn hầu như những bài mình viết trên này đều chỉ là 1 dạng tin tức thuần tuý, kiểu điểm tin 24h, chứ đó không phải tri thức. Từ tin tức cho đến tri thức thì còn cả một quãng đường xa vô cùng tận!
2. Nhân tiện nói về tin tức và tri thức trong bối cảnh trị kháng thuốc đích. Mình sẽ lấy 1 ví dụ rất dễ hiểu, để minh hoạ con đường từ tin tức cho đến tri thức nó sẽ như thế nào?
Vào đầu tháng 12/2022, Chuyên gia S.B Goldberg cùng các đồng nghiệp đã công bố cập nhật kết quả phase2 của nghiên cứu ORCHARD. Nghiên cứu ORCHARD là 1 nghiên cứu về phác đồ gộp giữa thuốc đích Osimertinib – tagrisso + thuốc kháng thể đơn dòng Necitumumab nhằm trị kháng thuốc đích cho những bệnh nhân ung thư phổi không tế bào nhỏ, trước đó đã kháng thuốc đích Osimertinib – tagrisso ở điều trị bước 1.
Các bệnh nhân trong nghiên cứu được kê mỗi ngày dùng 1 viên Osimertinib 80mg và truyền tĩnh mạch 800mg Necitumumab vào ngày 1 và ngày 8 trong chu kỳ mỗi 3 tuần một. Nghiên cứu được thực hiện trên 16 bệnh nhân (có 63% là nam, 63% là chủng tộc da trắng, 61% chưa bao giờ hút thuốc và 56% có độ tuổi từ 65 trở lên). Kết quả cho thấy, tỷ lệ đáp ứng khách quan chỉ là 15% (80% CI, 4.2 – 36.0). Có tới 44% bệnh nhân trong nghiên cứu gặp phải tác dụng phụ từ cấp độ 3 trở lên, 31% bệnh nhân gặp phải tác dụng phụ nghiêm trọng. Đặc biệt, có 1 bệnh nhân tử vong được xác định là có khả năng liên quan đến tác dụng phụ gây ra bởi phác đồ điều trị.
Dựa theo kết quả được công bố, Chuyên gia S.B Goldberg cùng các đồng nghiệp kết luận nghiên cứu ORCHARD là 1 nghiên cứu THẤT BẠI, nó vô dụng trong việc trị kháng thuốc đích cho những bệnh nhân ung thư phổi không tế bào nhỏ, trước đó bệnh đã tiến triển trên đích thế hệ 3 Osimertinib ở điều trị bước 1. Nghiên cứu ORCHARD chính thức đóng lại và ngưng việc tuyển bệnh nhân.
3. Không phải đến khi S.B Goldberg cùng các đồng nghiệp nghiên cứu thì giới y khoa mới nghĩ đến phác đồ gộp đích và kháng thể đơn dòng. Nghiên cứu CHỈ gộp đích + kháng thể đơn dòng hoặc gộp đích + kháng thể đơn dòng + các thuốc khác đã được nghiên cứu RẤT NHIỀU từ cách đây hơn cả chục năm.
Nếu ai đọc kĩ các bài trên trang này, hẳn đã thấy mình nhắc đến việc phác đồ gộp đích với kháng thể đơn dòng được nghiên cứu ở Nhật Bản và nhiều nước khác trên thế giới. Kết qủa cho ra rất lẫn lộn, có nghiên cứu thì thất bại thảm hại, có nghiên cứu thì mới đầu chỉ ra kéo dài được thời gian sống không bệnh tiến triển nhưng không thay đổi thời gian sống còn toàn bộ và rồi bị chỉ ra điểm yếu thiếu sót trong dữ liệu đa dạng chủng tộc… Vân vân và vân vân…
4. Tại sao từ cả chục năm nay, kết quả nghiên cứu be bét như vậy mà giới chuyên gia vẫn không thôi hy vọng vào đích gộp với kháng thể đơn dòng? Đó là dựa vào nguyên lý phân tử, các chuyên gia vẫn tin vào việc phải có 1 khe hẹp nào đó mà phác đồ gộp này có tác dụng – chỉ là thời gian chưa đủ để con người tìm ra câu trả lời. Trong các khe hẹp như vậy, thì có Một khe hẹp như sau: “Đó là KHÔNG dùng phác đồ này cho những bệnh nhân trải qua ÍT phác đồ điều trị nữa, mà dùng cho những bệnh nhân đã trải qua NHIỀU phác đồ điều trị”.
Ung thư càng trải qua nhiều phác đồ điều trị, nó càng biến đổi. Lúc này, ung thư giống như cây cổ thụ với bộ rễ cây chi chít. Các cơ quan bình thường thì chỉ cần vài chục mạch máu nối đến làm đường dẫn thức ăn, còn khối u ung thư thì số mạch máu nối đến là cả trăm cả ngàn… Khối u vô cùng đói và khao khát năng lượng. Trong khi đó, kháng thể đơn dòng lại có khả năng chống tăng sinh mạch máu. Điều này kiểu như khối u là cái cây cổ thụ thì kháng thể đơn dòng là cái máy cưa, nó đến cưa đứt các rễ cây của cây cổ thụ, khiến cây không còn đường dẫn thức ăn và chết!
5. Một trong các khe hẹp là vậy, một trong các nguyên lý là vậy. Nhưng dùng ra sao? Dùng vào thời điểm nào? Có được dùng cho tất cả bệnh nhân không? Con đường đi từ đầu cho đến lúc đó của bệnh nhân phải thoả mãn những điều kiện gì?… Còn hàng vạn câu hỏi cần trả lời.
Và người ta gọi, ĐÓ LÀ TRI THỨC!
Chiến Thắng Ung Thư
✽✽✽✽✽✽